Adopcja dziecka jest zjawiskiem społecznym, znanym od bardzo dawna. Poprzez adopcję rozumie się otoczenie opieką rodzicielską i uznanie za swoje jednego lub kilkorga dzieci, które jest lub które są osierocone, ewentualnie porzucone. Początki związane z prawem do adopcji występują już w kodeksie Hammurabiego. W starożytnych źródłach z kolei, można znaleźć wzmianki o nieformalnym obyczaju poszerzania rodzin. W obyczaju tym chodziło o to, że przyjmowało się pod swój dach niespokrewnione dzieci, którym zapewniało się zaspokojenie podstawowych potrzeb. Przez wieki, instytucja adopcji przechodziła różne, liczne transformacje. Do połowy XX wieku, dobro dziecka w efekcie jego przysposobienia, praktycznie nie istniało, ponieważ cały proceder adopcyjny służył interesom wszystkich innych, z wyjątkiem przysposobionego dziecka. Zmiana nadeszła w połowie XX wieku, kiedy to zostało jasno sformułowane, że właśnie dobro dziecka powinno być nadrzędnym celem w procesie adopcji. Interesy majątkowe, rodowe, dynastyczne w końcu przestały mieć jakiekolwiek znaczenie.
Siła społecznych przemian
Być może nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę, ale presja społeczna ma ogromny wpływ na zmiany obowiązujących reguł prawnych. Funkcja rodziny, istota rodzicielstwa, zostały jasno określone w przepisach prawnych, dzięki przemianom jakie zachodziły w szeroko rozumianym społeczeństwie. Kwestie regulujące proces adopcyjny, na bieżąco, można powiedzieć, ulegają kolejnym poprawkom. Wszystko po to, by także pod wpływem ustrojów społecznych, dbać przede wszystkim o dziecko, które nie ma rodziców lub ci po prostu byciem rodzicami, z różnych powodów, nie są zainteresowani. Dziecko zdecydowanie lepiej rozwija się otoczone miłością, troską i poczuciem bezpieczeństwa. Dlatego tak ważne jest zapewnienie mu odpowiednich, sprzyjających warunków, które mogą zapewnić osieroconemu lub porzuconemu dziecku, rodzice adopcyjni.
Geneza słowa „Adopcja”
Skąd pochodzi wyraz „Adopcja”? Jakie jest jego znaczenie? W języku łacińskim słowo „Adoptio” oznacza usynowienie. Usynowienie, czyli uznanie obcego z punktu widzenia biologii dziecka za swoje własne. Obecna nomenklatura prawna naprzemiennie stosuje także słowo przysposobienie, które w terminologii ustawodawczej oznacza dokładnie to samo. Adopcję reguluje gałąź prawa rodzinnego i opiekuńczego. Jej istotą jest zmiana przynależności rodzinnej (częściowa lub całkowita). Zmienia się ją poprzez jednorazowy akt prawny o którym zastosowaniu a wcześniej wydaniu, decyduje każdorazowo sąd rodzinny. Rodzina naturalna, czyli rodzice i dziecko są ze sobą spokrewnieni poprzez więzy krwi, pod względem stosunku prawno – rodzinnego, nie różni się praktycznie niczym od rodziny przysposabiającej, czyli adopcyjnej. Ze stosunkiem tym wiążą się:
- władza rodzicielska,
- obowiązek alimentacyjny
- nabycie praw należnych pokrewieństwu.
Właściwy rozwój, właściwe wychowanie
Kodeks rodzinny i opiekuńczy w artykule 114, paragraf 1, wskazuje, że celem tak rozumianej adopcji powinno być tylko i wyłącznie dobro dziecka. Ma się ono wyrażać, być realizowane w bardzo konkretny sposób, czyli tak samo jak w przypadku rodziny biologicznej. Każda rodzina ma obowiązek zapewnić dziecku warunki, które nie sprzyjają a zapewniają mu właściwy rozwój, właściwe wychowanie. O wyłącznym dobru przysposabianego dziecka, które jest jedynym, nadrzędnym celem i założeniem procederu adopcyjnego, mówi także dokument stanowiący Konwencję Praw Dziecka ONZ.