Osoby, które potrafią panować nad swoimi emocjami, rzadziej cierpią z powodu trudności uczuciowych lub zaburzeń psychicznych.
Co to jest zarządzanie emocjami?
Świadomość własnych emocji, opisywanie ich oraz regulowanie ich intensywności i czasu trwania może być czasem trudne. W szczególności niektóre nieprzyjemne emocje (złość, strach, smutek) mogą doprowadzić nas do podjęcia niewłaściwej decyzji lub działania w sposób reaktywny i nieświadomy. Ta reakcja emocjonalna była bardzo korzystna w życiu zwierząt w przyrodzie, chroniąc przetrwanie gatunku ludzkiego przez tysiące lat, ale w większości dzisiejszych codziennych sytuacji może nam sprawiać kłopot i odciągać nas od dobra własnego i naszych bliskich. Istnieją wystarczające dowody naukowe potwierdzające pozytywne skutki edukacji emocjonalnej. Dzięki wysiłkowi i wytrwałości możemy poprawić swoją świadomość emocjonalną i regulację oraz pomóc naszym dzieciom w nabyciu kompetencji emocjonalnych, które pozwolą im żyć w zdrowiu emocjonalnym. Osoby, które potrafią zarządzać emocjami — regulować czas ich trwania i natężenie oraz świadomie wybierać odpowiednie zachowania — rzadziej doświadczają trudności emocjonalnych lub zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, lęk, nadużywanie substancji psychoaktywnych czy inne zachowania ryzykowne.
Jak dziecko uczy się radzić sobie z emocjami?
Dzieci, zwłaszcza we wczesnym dzieciństwie, uczą się głównie poprzez obserwację swoich opiekunów (matki, ojca lub innych opiekunów). Poprawa naszego własnego zarządzania emocjami może być najlepszym sposobem na nauczenie naszych dzieci zdrowych form zarządzania emocjami.
Co robić w przypadku intensywnych emocji u dzieci?
Poniżej podajemy kilka wskazówek, które mogą pomóc w radzeniu sobie z intensywnymi emocjami dzieci i promowaniu ich zdrowia emocjonalnego.
Poznaj swoje dziecko.
Postaraj się zrozumieć rozwój i potrzeby dziecka w okresie dojrzewania. Wysokie i/lub nieodpowiednie oczekiwania mogą utrudnić towarzyszenie dziecku podczas wychowywania.
Empatia.
Staraj się zrozumieć ich punkt widzenia, nawet jeśli go nie podzielasz. Możemy nie mieć tych samych zainteresowań lub nie reagować emocjonalnie na te same rzeczy, ale motywy, którymi się kierują, są nie mniej ważne.
Zrozumienie emocji, które odczuwa dziecko.
Wszystkie emocje są dobre dla rozwoju człowieka, a ich istnienie ma określony cel. Akceptowanie i uznawanie emocji dziecka, bez względu na to, czy są one przyjemne czy nieprzyjemne, oraz ich naturalne wyrażanie sprzyja zdrowemu rozwojowi społeczno-emocjonalnemu. Dla dziecka poczucie, że jest rozumiane przez bliską osobę i możliwość nazwania przeżywanych emocji ułatwia rozpoczęcie regulacji emocjonalnej.
Uczenie odpowiednich form ekspresji.
Pokaż dziecku odpowiednie i społecznie akceptowane formy komunikacji. Nauczcie ich asertywnego komunikowania się, szanując ich punkt widzenia i ich prawa bez naruszania praw innych osób.
Wyznacz granice zachowań.
Choć odczuwanie jakichkolwiek emocji jest ważne, nie jest ważne zachowanie, które się z nich wywodzi. Wyznaczanie granic, oparte na spokoju i wzajemnym szacunku, pomaga rozwijać istotne umiejętności życiowe, takie jak szacunek, odpowiedzialność, współpraca, słuchanie i inne umiejętności społeczne. Pomóż dziecku zrozumieć, że agresywne lub lekceważące zachowanie nie jest właściwe i szkodzi jego dobremu samopoczuciu społecznemu i emocjonalnemu.
Zaproponuj alternatywne rozwiązania dla jego zachowania.
Poprowadź go do wyboru działań, które przynoszą dobrostan emocjonalny jemu samemu i innym. W przypadku młodszych dzieci lepiej jest podawać im odpowiednie alternatywy dla ich zachowania, natomiast w przypadku starszych dzieci — około 4 roku życia — lepiej jest zdecydować się na pytania otwarte np.: „Jak myślisz, jak moglibyśmy to naprawić?”, „Jak myślisz, co mógłbyś teraz zrobić?”. Zachęcają do rozumowania oraz budują poczucie własnej wartości i autonomii emocjonalnej.
Przypominaj mu, że go kochasz i okazuj czułość.
Ważne jest, aby dziecko miało świadomość, że twój szacunek dla niego i jego przynależności do rodziny jest niezależny od emocji odczuwanych przez niego lub dorosłego w rodzinie.
Poświęć dużo czasu na waszą relację.
Zabawa z dzieckiem, poświęcanie mu pełnej uwagi, słuchanie go i pozwalanie mu na swobodne wyrażanie siebie, bez oceniania, sprzyja optymalnej relacji, która zapewni wam więcej możliwości towarzyszenia im w radzeniu sobie z emocjami.